• به روزرسانی: 1401/11/02
  • بازدید: 23545
ورق حصار کارگاهی
ورق حصاری اطراف کارگاه های ساختمانی چیست؟

ورق حصاری اطراف کارگاه های ساختمانی، نوع خاصی از ورق های ذوزنقه ای و سینوسی است که می تواند دور زمین، باغ، ساختمان های در حال ساخت و تخریب استفاده شود. حصارهای کارگاهی سازه های موقتی هستند که با هدف جلوگیری از ورود افراد متفرقه به داخل ساختمان در حال تخریب و یا مکان های مختلف دیگر مورد استفاده قرار می گیرند.

 قیمت ورق حصار کارگاهی، بر اساس وزن یا متر مربع از سوی فروشنده به مشتری ارائه می شود. ورق حصار کارگاهی به دو صورت رنگی و ساده قابل اجراست. با توجه به اینکه ورق های حصار کارگاهی گالوانیزه دارای قیمت مناسب تری هستند، معمولا مشتریان ترجیح می دهند که اقدام به خرید ورق های گالوانیزه به جای ورق های رنگی کنند و خودشان آن ها را رنگ نمایند.

ورق حصارکارگاهی

ورق حصار کارگاهی

انواع ورق های حصار کارگاهی

ورق حصار کشی می تواند با طرح های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد که از جمله پرکاربردترین این طرح ها عبارتند از:

  1. مشخصات فرم طرح ذوزنقه حصار کارگاهی

یکی از انواع ورق های حصارکشی کارگاهی، ورق ذوزنقه ای است. این ورق با ضخامت 0.40 تا 1 میلی متر قابل خریداری بوده و عرض آن نیز 125 سانتی متر است. البته پس از عبور از دستگاه و با محاسبه اورلب، عرض این محصول به نزدیک 95 سانتی متر می رسد.

  1. مشخصات فرم سینوسی کرکره ای حصار کارگاهی

ورق سینوسی کرکره ای حصار کارگاهی، از ضخامت 0.4 تا 1 میلی متر قابل خریداری است. این ورق دارای عرض 125 سانتی متر بوده و پس از گذشت از دستگاه 1.13 و با محاسبه اورلب، عرض آن به 105 سانتی متر تبدیل می شود.

  1. مشخصات فرم شادولاین حصار کارگاهی

ورق حصار کارگاهی شادولاین، در گروه پر مصرف ترین انواع طرح های حصار کشی کارگاهی قرار می گیرد. این ورق در ضخامت 0.4 تا 1 میلی متر به فروش می رود. عرض ورودی این ورق حصار کشی 125 سانتی متر است که پس از خروج از دستگاه 1.15 و با محاسبه اولپ به 120 سانتی متر تبدیل می شود. 

انواع ورق حصارکارگاهی

انواع ورق های حصار کارگاهی

قوانین و جزئیات حصار حفاظتی موقت

کلیه ساختمان هایی که تخریب می شوند، می بایست با حصار کارگاهی احاطه گردند. طبق بخشنامه شهرداری تهران می توان از صفحات فلزی به شکل ذوزنقه ای و با رنگ نارنجی و مشکی استفاده کرد. همچنین، این ورق های فلزی باید بدون گوشه های تیز و برنده باشند.حداقل ارتفاع حصار کارگاهی که از کف معابر عمومی یا فضای مجاور اندازه گیری می شود، باید 190 سانتی متر باشد. همچنین، لازم است که در فواصل 3 متری دارای پایه های عمودی باشد.

شرایط مختلفی برای حصار کشی کارگاهی وجود دارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

  • برای فضاهای کم خطر، لازم است که طراحی با 100 کیلوگرم بر متر مربع انجام شود. همچنین، می بایست یک بار متمرکز 100 کیلوگرمی در هر نقطه از اجزای حصار کارگاهی قرار داده شود.
  • در صورتی که نیاز به طراحی و اجرای حصار کارگاهی در مناطق پرخطر که احتمال برخورد خودروها با حصار وجود دارد باشد، نیاز است که به ضوابط و مقررات فصل هفتم آیین نامه بارگذاری پل ها توجه شود.
  • هر گونه مصالحی که برای ساخت حصار کارگاهی موقت مورد استفاده قرار می گیرند، (مانند چوب و ...) می بایست بدون گوشه یا اجزای تیز و برنده باشند.
  • حصار کارگاهی می تواند حداکثر یک دوم از عرض پیاده رو را اشغال کند. در صورتی که عرض پیاده رو کمتر از یک متر باشد، عرض حصار کارگاهی می تواند به اندازه کل عرض پیاده رو باشد.

نرده حفاظتی موقت در کارگاه ساختمانی

نرده حفاظتی موقت در کارگاه ساختمانی

 نرده حفاظتی موقت در کارگاه ساختمانی

در صورتی که ارتفاع سقوط بیش از 120 سانتی متر باشد، می توان از نرده حفاظتی موقت قائم جهت جلوگیری از سقوط افراد استفاده کرد. قوانین زیر باید برای نرده حفاظتی موقت در کارگاه ساختمانی مورد توجه قرار گیرند.

  • ارتفاع نرده حفاظتی موقت که از کف طبقه یا سکوی کار محاسبه می شود، باید حداقل 90 و حداکثر 110 سانتی متر باشد.
  • ارتفاع نرده حفاظتی موقت راه پله ها و سطوح شیب دار باید حداقل 75 سانتی متر و حداکثر 85 سانتی متر باشد.
  • در فواصل حداکثر 2 متر، لازم است که پایه های عمودی برای نرده های حفاظتی نصب شوند.
  • اجزای نرده حفاظتی باید بتوانند 100 کیلوگرم نیرو در هر متربع مربع و ضربه های مختلف وارد شده در هر جهت را تحمل کنند.
  • نرده حفاظ کارگاهی، باید مقاومت خوبی داشته باشد تا بتواند ضربه وسایل نقلیه و سایر وسایل را تحمل کند.
  • نرده حفاظتی نباید دارای قسمت های تیز و یا برنده باشد.

قوانین و جزئیات حصار حفاظتی موقت

قوانین و جزئیات حصار حفاظتی موقت

مراحل نصب حصار کشی کارگاهی

  1. در مرحله اول لازم است که چاله ها حفر شوند تا پایه ها در ملات ماسه و سیمان نصب گردند.
  2. در مرحله بعدی لازم است که پروفیل های افقی به پایه های عمودی متصل جوشکاری شوند.
  3. در مرحله سوم، لازم است که ورق حصار کارگاهی با مشخصات مشخص با پیچ و پرچ در محل مورد نظر نصب گردد.

بندهایی از آیین نامه حفاظتی حصارهای کارگاهی

برای اجرای ورق حصار کارگاهی و حصار کشی، یکی سری قوانین وجود دارند که در ادامه مقاله قصد داریم به برخی از بندهای آن اشاره کنیم.

  1. جهت مسدود کردن یا محدود کردن پیاده روها، فضاهای عمومی و معابر مختلف جهت انجام عملیات ساختمان سازی و قبل از اینکه مصالح انبار شوند، باید به نکات زیر توجه نمود.

الف) وسایل، مصالح ساختمانی و تمامی تجهیزات باید در مکانی قرار داده شوند تا خطری از جنبه بروز حوادث برای عابران پیاده، خودروها، تاسیسات عمومی، ساختمان ها و حتی درختان وجود نداشته باشد. این مصالح و تجهیزات، می بایست شب ها با علائم درخشان و چراغ های قرمز احتیاط (جهت جلوگیری از حوادث) مشخص شوند.

ب) در صورتی که نیاز به تخلیه مصالح ساختمانی در فضاهای عمومی باشد، لازم است که مراقبت کافی برای جلوگیری از لغزش، فرو ریختن یا ریزش احتمالی این مصالح وجود داشته باشد.

ج) در صورتی که پایه های داربست حصار کارگاهی در معابر عمومی قرار گیرند، لازم است که با تجهیزات موثر از جابجا شدن یا حرکت این پایه ها جلوگیری کرد.

2) در صورتی که برای انجام عملیات ساختمانی، خطرات مختلفی متوجه رفت و آمد عابرین پیاده یا خودروهای شخصی شوند لازم است که به نکات زیر توجه داشت.

الف) قرار دادن یک یا چند نگهبان با پرچم اعلام خطر در فواصل مناسب

ب) قرار دادن نرده های حفاظتی متحرک در فواصل مشخص از محدوده خطر

ج) نصب چراغ های چشمک زن یا علائم هشداردهنده دیگر

د) نصب علائم آگاهی دهنده مختلف و یا وسایل کنترل مسیر در فواصل مشخص و مناسب

ه) روشن کردن محدوده خطر در کل طول شب

3) در صورتی که موارد زیر وجود داشته باشند، نصب راهروهای سرپوشیده موقت در راه عبور عمومی الزامی است.

الف) اگر فاصله بنا در حال تخریب از معابر عمومی، از 40 درصد ارتفاع بنا کمتر باشد.

ب) اگر فاصله بنا در حال احداث، تعمیر و یا بازسازی از معابر عمومی از 25 درصد ارتفاع آن کمتر باشد.

4) در صورتی که راه عبور عمومی به واسطه احداث ورق حصار کارگاهی مسدود شده باشد، نیاز است که راه عبور موقتی مناسبی با تایید مراجع مربوطه در محل احداث گردد.

5) لازم است که روی محل های حفاری که جهت استفاده از تسهیلات عمومی و یا نصب انشعابات روی معابر عمومی به وجود آمده اند، یک پل موقت عبور عابر پیاده با مقاومت و ایستایی لازم احداث شود. این پل موقت باید دارای عرض حداقل 1.5 متر با نرده حفاظتی مناسب اجرا شود.

در صورتی که حفاری در خیابان ایجاد شده باشد، لازم است که پل با مقاومت و ایستایی لازم و پس از تایید مراجع مربوطه، برای عبور خودروها ایجاد شود.

6) بیرون زدن اجزای سازه های موقت مانند حصار حفاظتی موقت کارگاه، سرپوش حفاظتی، داربست و ... از منطقه بنای در حال احداث ممنوع است، اما اگر شرایط زیر وجود داشته باشد می توان از این موضوع چشم پوشی کرد.

الف) فاصله عمودی بیرون زدگی حصار حفاظتی از روی سطح پیاده رو باید حداقل 250 سانتی متر و از روی سطح عبور خودرو حداقل 450 سانتی متر باشد.

ب) باز شدن درب ها و پنجره ها حصار کارگاهی از داخل کارگاه به سمت گذر عمومی ممنوع است.

اجرای ورق حصار کارگاهی

اجرای ورق حصار کارگاهی

آیین نامه های اجرای ورق حصار کارگاهی

به منظور اجرای ورق حصار کارگاهی لازم است که با آیین نامه های مربوط به این سازه آشنا شویم تا کمترین حوادث و خطرات را در کارگاه های مختلف شاهد باشیم. بنابراین، ما در ادامه مقاله قصد داریم آیین نامه های مهم برای اجرای ورق حصار کارگاهی را بیان کنیم.

مراحل نصب حصار کشی کارگاهی

مراحل نصب حصار کشی کارگاهی

فصل اول - هدف، دامنه شمول و تعاریف

الف - هدف

هدف از تعیین آیین نامه اجرای ورق حصار کارگاهی، پیشگیری از حوادثی که باعث صدمات و خسارات جانی در عملیات ساختمانی می شوند، تامین ایمنی و حفاظت از نیروی انسانی شاغل در کارگاه های مختلف، می باشد.

ب - دامنه شمول

مقررات تعیین شده در این آیین نامه با توجه به ماده 85 قانون کار جمهوی اسلامی تعیین شده اند و برای کلیه کارگاه های ساختمانی لازم الاجرا هستند.

ج - تعریف صاحب کار در کارگاه ساختمانی

صاحب کار در کارگاه های ساختمانی شخصی حقیقی یا خصوصی است که می تواند مالک یا قائم مقام قانونی مالک کارگاه ساختمانی باشد. صاحب کار می تواند انجام یک یا چند نوع عملیات ساختمانی را به یک یا چند پیمانکار بسپارد. یا اینکه خود صاحب کار با تعدادی کارگر در کارگاه ساختمانی متعلق به خود، شروع به کار کند که در این صورت صاحب کار کارفرما ساختمان محسوب می شود.

د- تعریف کارفرما در کارگاه ساختمانی

کارفرما در کارگاه های ساختمانی شخصی حقوقی و یا حقیقی است. این شخص با کمک یک یا چند کارگر در کارگاه های ساختمانی کار می کند. کارفرما می تواند پیمانکار اصلی، پیمانکار جزء یا صاحب کار باشد.

ه - تعریف مهندس ناظر

مهندس ناظر در کارگاه های ساختمانی شخصی حقوقی یا حقیقی است. طبق قانون نظم مهندسی و کنترل ساختمان، این شخص باید دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی از وزارت مسکن و شهرسازی باشد. این شخص بر اساس صلاحیت خودش، می تواند بر تمام یا بخشی از پروژه ساختمانی نظارت دقیقی داشته باشد.

و- تعریف حادثه ناشی از کار

طبق ماده 60 قانون تامین اجتماعی، حادثه کار حادثه ای است که می تواند در حین انجام وظیفه برای کارگر اتفاق بیفتد. این حادثه منجر به صدمات جسمی و روانی در کارگر می شود. در صورتی که کارگر برای نجات افراد آسیب دیده دیگر در کارگاه و مساعدت با آن ها، دچار حادثه شود؛ در این زمان حادثه با نام حادثه ناشی از کار شناخته می شود.

ز- تعریف شخص ذیصلاح

طبق آیین نامه، شخص ذیصلاح شخصی است که دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی یا کاردانی وزارت مسکن و شهرسازی و یا پروانه مهارت فنی از سازمان آموزش فنی و حرفه ای وزارت کار و امور اجتماعی در رشته مرتبط باشد.

تعریف کارفرما در کارگاه ساختمانی

تعریف کارفرما در کارگاه ساختمانی

فصل دوم - مقررات کلی

  • ماده 1: لازم است که قبل از شروع شدن عملیات ساختمانی، تمامی پروانه ها و مجوزهای لازم توسط صاحبان کار یا مالک از مراجع مربوطه دریافت شوند.
  • ماده 2: لازم است که قبل از شروع شدن عملیات ساختمانی جهت تاسیسات کارگاه های جدید یا توسعه کارگاه های قدیمی، نقشه های ساختمانی و کلیه طرح های مورد نظر از نظر پیش بینی در حفاظت فنی و بهداشت کار برای تایید و یا اظهار نظر به واحد کار و امور اجتماعی تحویل داده شوند.
  • ماده 3: کارفرما مسئول اجرای مقررات این آیین نامه طبق مواد 91 و 95 قانون کار است.
  • ماده 4: در صورتی که صاحب کار مسئولیت اجرای عملیات ساختمانی را به کارفرما منتقل کرده باشد، کارفرما مسئولیت اجرای قوانین را برعهده دارد.
  • ماده 5: در صورتی که صاحب کار، اجرای قسمت های مختلف عملیات ساختمانی را به پیمانکاران مختلف محول کند، هر پیمانکار در محدوده تعیین شده مسئولیت اجرای قوانین و مقررات آیین نامه را برعهده دارد. در صورتی که چند پیمانکار به صورت همزمان در یک کارگاه فعالیت کنند، باید برای اجرای قوانین آیین نامه با هم هماهنگ باشند. صاحب کار مسئولیت هماهنگ کردن پیمانکاران را برعهده دارد.
  • ماده 6: در صورتی که پیمانکار اصلی اجرای قسمت های مختلف عملیات ساختمانی را به پیمانکاران دیگر محول کند، هر پیمانکار جزء در محدوده پیمان خود مسئول اجرای مقررات آیین نامه می باشد. پیمانکار اصلی وظیفه نظارت و هماهنگی میان پیمانکاران جزء را برعهده دارد.
  • ماده 7: در صورتی که مهندسان ناظر در عملیات ساختمانی اجرا شده ایراداتی را مشاهده کنند که باعث ایجاد بروز خطر وقوع حادثه می شوند، لازم است که مراتب را حتما به همراه راهنمایی و دستورالعمل های لازم به صورت کتبی به کارفرما یا کارفرمایان اطلاع دهند. رونوشت این متن نیز باید به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه داده شود. کارفرما موظف است که به صورت فوری بخشی از کار یا تمام کار را متوقف کند تا ایرادات و مشکلاتی که باعث ایجاد خطر می شوند، رفع گردند و کارگران نیز از محل خطر دور شوند.
  •  ماده 8: لازم است که کارفرما هر گونه وقوع حادثه که موجب نقص عضو یا فوت شخص شده است را به صورت کتبی و در اسرع وقت (قبل از اینکه آثار حادثه و علائم آن از بین روند) را به واحد کار ویژه اعلام نمایید.
  • ماده 9: لازم است که کارگاه وقوع هر گونه حادثه ناشی از کار را حداکثر در 3 روز کاری به شعبه سازمان تامین اجتماعی محل اطلاع دهد و مراحل تکمیل و ارائه فرم ویژه گزارش را نیز انجام دهد.
  • ماده 10: لازم است که کارگاه ساختمانی به طور ایمن و مطمئن محصور شود و از ورود افراد متفرقه به داخل کارگاه جلوگیری شود. نصب تابلوها، علائم هشدار دهنده مناسب که هم در طول شب و هم در طول روز قابل رویت باشند، ضروری است.
  • ماده 11: انبار کردن و قرار دادن وسایل کار و ساختمان سازی، مصالح ساختمانی و ... در معابر عمومی ممنوع است. اما در صورتی که انجام این امر به صورت موقت ضروری باشد، باید طبق شرایط زیر انجام شود:

الف) از مرجع صدور پروانه ساختمان و دیگر مراجع مربوطه، مجوز لازم دریافت شود.

ب) قرار دادن و چیدن این وسایل باید به گونه‌ای باشد که حادثه‌ای متوجه عابرین پیاده و وسایل نقلیه شخصی نشود. در صورت نیاز می توان در اطراف این مصالح نرده های متحرک، وسایل کنترل مسیر و تابلوها و علائم هشداردهنده قرار داد تا در شب و روز، این محدوده قابل رویت باشند.

  • ماده 12: جهت جلوگیری از سقوط مصالح ساختمانی و ابزار کار روی کارگران و عابرین پیاده در اطراف کارگاه ساختمانی، لازم است که سرپوش محافظتی با عرض و استحکام کافی در محل مورد نظر نصب گردد که این سرپوش می بایست از جنس الوار چوبی یا شبکه فلزی و شرایط مختلف زیر باشد:

الف) سرپوش حفاظتی می بایست با توجه به ارتفاع و وضعیت ساختمان، طراحی و ساخته شود. به طوری که با ریزش مصالح و یا ابزار کار، خطری برای افرادی که از زیر سرپوش عبور می کنند، وجود نداشته باشد.

ب) زاویه سرپوش حفاظتی حدود 20 الی 45 درجه از سطح افقی می باشد.

  • ماده 13: در صورتی که شرایط زیر وجود داشته باشند، احداث کردن راهروی پوشیده غیردائم در فضاهای عمومی کارگاه ساختمانی، ضروری است.

الف) اگر فاصله ساختمان در حال تخریب از معبر عمومی، از 40 درصد ارتفاع اولیه آن کمتر باشد.

ب) اگر فاصله ساختمان در حال احداث، تعمیر و بازسازی از 25 درصد ارتفاع نهایی آن کمتر باشد.

ج) اگر فاصله ساختمان در حال احداث یا تخریب از معبر عمومی بیش از حدهای ذکر شده باشد؛ اما بازرسان کار و مرجع صدور پروانه و یا مهندس ناظر، با در نظر گرفتن شرایط استفاده از راهروی سرپوشیده را صلاح بدانند.

  • ماده 14: راهروهای سرپوشیده که در ماده 13 در مورد آن ها صحبت شد، باید دارای شرایط زیر باشند.

الف) ارتفاع راهرو حداقل 2.5 و عرض راهرو حداقل 1.5 متر یا عرض پیاده روی موجود

ب) عدم وجود مانع برای راهرو و وجود روشنایی لازم و طبیعی

ج) تحمل وزن 700 کیلوگرم بر مترمربع در سقف راهرو و سایر قسمت های مختلف

د) ساخته شدن سقف راهرو با کمک الوار با ضخامت حداقل 5 سانتی متر (قرار گرفتن الوار در جای مناسب جهت جلوگیری از ریزش مصالح ساختمانی به داخل راهرو)

  1.  

و) بسته بودن درب های راهرو (برای ورود و خروج مصالح و نخاله های ساختمانی)، مگر در موارد ضرورت

  • ماده 15: لازم است که تمامی پرتگاه ها و دهانه های بازی که در بخش های مختلف محوطه ساختمان سازی وجود دارند تا زمان پوشیده شدن نهایی و نصب حفاظ ها، با پوشش و نرده های مقاومت محافظت شوند.
  • ماده 16: نرده حفاظتی ذکر شده در ماده 15 باید دارای ویژگی های زیر باشد:

الف) دارای حداقل ارتفاع 75 سانتی برای راه پله ها و سطوح شیب دار و در موارد دیگر حداقل ارتفاع 90 سانتی متر

ب) داشتن پایه های عمودی حداکثر در فواصل 2 متر

ج) عدم وجود قسمت های تیز و برنده در اجزاء آن

  • ماده 17: پوشش حفاظتی ذکر شده در ماده 15 باید بر حسب قوانین زیر انتخاب شود:

الف) برای دهانه های باز وجود ابعاد کمتر از 45 سانتی متر و برای تخته ها یا الوارهای چوبی با قطر حداقل 2.5 سانتی متر

  • ماده 18: در صورتی که احتمال سقوط، ریزش مصالح ساختمانی و ابزار کار روی سکوهای کار، لبه پرتگاه ها و جایگاه های مختلف و دهانه های باز زیاد باشد، لازم است که اقدام به نصب پاخورهای چوبی با ضخامت 2.5 سانتی متر و ارتفاع 15 سانتی متر کرد.
  • ماده 19: در صورتی که قبل از نصب سقف های دائم، استفاده از سکو در محل نیاز باشد؛ می توان از الوارهای دارای ضخامت 5 و عرض 25 سانتی متر که در کنار هم بسته و متصل شده اند، استفاده کرد.
  •  ماده 20: جهت پیشگیری از برق گرفتگی و کاهش دادن اثرات مضر میدان های الکترومغناطیسی ناشی از خطوط برق فشار قوی، لازم است که مقررات مربوط به حریم خطوط انتقال و توزیع نیروی برق در تمامی عملیات های ساختمانی و در محدوده بنا و تاسیسات، رعایت شوند.
  • ماده 21: قبل از اینکه عملیات ساختمانی در نزدیکی خطوط هوایی برق فشار ضعیف انجام شود، لازم است که حتما به مسئولان مربوطه اطلاع داده شود تا اقدامات مورد نظر از جمله قطع جریان، تغییر دائم یا موقت مسیر یا روشن کردن خطوط مجاور ساختمان با متریال مناسب از جمله لوله های پلی اتیلن و شیلنگ های پلاستیکی و ... انجام گردد.
  •  ماده 22: تمامی خطوط، تاسیسات برقی و هادی هایی که در محدوده عملیات ساختمانی وجود دارند؛ باید دارای جریان الکتریکی فرض شوند، مگر اینکه خلاف این موضوع ثابت شود.
  • ماده 23: تمامی کارگران کارگاه های ساختمان سازی باید کلاه و کفش ایمنی پوشیده باشند. همچنین، در شرایط خاص کار، لازم است که وسایل حفاظت فردی از جمله دستکش حفاظتی، عینک، نقاب حفاظتی، ماسک تنفسی، چکمه و نیم چکمه لاستیکی کمربند ایمنی، طناب نجات و ... در اختیار کارگران قرار گیرند.

قوانین کارگاه ساختمانی

قوانین کارگاه ساختمانی

فصل سوم - ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی

  • ماده 24: تمامی رانندگان و اپراتورهای ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی، باید پروانه های مهارت فنی و یا گواهی نامه مربوط به کار کردن با این ماشین آلات را دریافت کرده باشند و همچنین در مورد استفاده از این وسایل نیز آموزش دریافت کرده باشند.
  • ماده 25: برای استفاده از ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی در نزدیکی خطوط مختلف انتقال برق، لازم است که ماده 20 و 21 مورد توجه قرار گیرند.
  • ماده 26: لازم است که بخش های مختلف دستگاه ها و وسایل بالابر، مطابق با روش زیر بازدید دوره ای و معاینه فنی داشته باشند.

الف) تمامی وسایل بستن، بلند کردن مانند قلاب ها، حلقه ها، کابل ها، زنجیرها و اتصالات باید به صورت روزانه از نظر خوردگی، شکستگی، هر گونه عیوب ظاهری و فرسودگی بررسی شوند.

ب) تمامی قسمت های دستگاه باید با کمک یک فرد متخصص و یا مسئول فنی دستگاه ها هفته ای یک بار بازدید فنی شوند و گزارش مربوط به آن نیز به سرپرست مربوطه ارائه گردند.

ج) لازم است که تمامی آزمایش ها و معاینات فنی در بخش های مختلف دستگاه با کمک اشخاص متخصص انجام شوند. گواهی نامه اجازه کار هر سه ماه یک بار و یا قبل از استفاده برای اولین بار یا پس از هر گونه جابجایی و نصب در محل جدید، باید اخذ گردند.

  • ماده 27: تمامی تعمیرات اساسی و تعویض قطعات و لوازم اصلی که روی دستگاه های بالابر انجام می شوند، باید در یک دفتر خاص ثبت شوند و مسئول مربوطه نیز آن را امضا کند. این دفتر و گواهی نامه های اجازه کار (در ماده 26) باید نزد مالک و کارفرما نگهداری شوند تا در صورت نیاز به مراجع مربوطه داده شوند.
  • ماده 28: لازم است که تمامی بخش های تشکیل دهنده وسایل بالابرنده و دستگاه ها، بر اساس اصول و قواعد فنی و طبق استانداردها و ضرایب اطمینان مندرج در آیین نامه های حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجایی اجسام در کارگاه ها، طراحی و ساخته شوند. سپس، می توانند با کمک افراد متخصص نصب، تنظیم و آماده به کار شوند.
  • ماده 29: حداکثر ظرفیت و سرعت کار مجاز برای وسایل مختلف بالابر، باید روی یک لوح نوشته شوند و روی دستگاه نصب گردند.
  • ماده 30: موارد زیر باید برای قلاب دستگاه ها و وسایل بالابر رعایت شوند:

الف) قلاب باید دارای شیطانک یا ضامن باشد تا بار به صورت اتفاقی جدا نشود.

ب) حداکثر بار قابل بلند کردن با کمک آن، باید روی قلاب حک شود.

ج) در صورت لزوم، قلاب باید دارای دستگیره مناسبی باشد تا بتواند در حالت تعلیق، تغییر مکان دهد و در جای مناسب خودش قرار گیرد.

  • ماده 31: لازم است که حداکثر بار مجاز بدون خطر زنجیرها، کابل ها و دیگر وسایل مختلف برای بلند کردن و بستن بار روی پلاک های فلزی درج گردند و به آن ها متصل شوند.
  • ماده 32: لازم است که برای دستگاه های بالابر ثابت مانند جرثقیل های برجی، میزان حمل بار محاسبه شود. همچنین، این دستگاه ها باید در محل نصب خودشان مهار شوند تا مقاومت خوبی در برابر باد و طوفان در محل داشته باشند. جرثقیل های برجی، باید از نظر مقاومت و استحکام زمین محل استقرار دستگاه قبل از شروع عملیات نصب و مونتاژ بررسی شوند.
  • ماده 33: لازم است که تمامی دستگاه های بالابر به غیر از اینکه اپراتور یا راننده دارند، یک نفر کمک اپراتور یا علامت دهنده نیز داشته باشند. شخص مورد نظر باید تخصص کافی برای علامت دادن و حرکت دادن دست ها برای هشدار دادن داشته باشد. نوع وسایل هشدار دهنده و علائم یکنواخت و مشخص نیز باید بررسی شوند. در صورتی که میدان دید اپراتورها محدود باشد، می توان به غیر از یک نفر علامت دهنده از چند نفر دیگر نیز کمک گرفت تا هر کدام علامت توقف و هشدار را به اپراتور اطلاع دهند. این چند نفر می توانند از علامت داده شده توسط نفر اول تبعیت کنند.
  • ماده 34: لازم است که مسیر حرکت و محل استقرار جرثقیل ها و وسایل مختلف بالابر، به طور دقیق بازدید و بررسی شوند تا در صورت نیاز به حرکت و کار، احتمال برخورد با سیم و کابل های برق یا سقوط در محدوده های حفاری شده وجود نداشته باشد و خطری اپراتور، کارگر و دیگر افراد را تهدید نکند.
  • ماده 35: هیچ‌گونه باری نباید از روی معابر و فضاهای عمومی مجاور کارگاه های ساختمانی عبور داده شوند. اما در صورتی که انجام این کار ضروری باشد؛ لازم است که حتما معابر و فضاها با کمک وسایل مناسب محدود، محصور و مسدود شوند. همچنین، نصب علائم هشداردهنده مانند تابلوها و پرچم های مخصوص ضروری است. 
  • ماده 36: ارجاع دادن کارهای دیگر به رانندگان و یا اپراتورهای دستگاه ها و وسایل بالابر ممنوع است.
  •  ماده 37: رانندگان و اپراتورهای دستگاه در هنگام روشن بودن دستگاه و یا در زمان آویزان بودن بار، نباید دستگاه را ترک یا رها کنند.
  • ماده 38: خوردن، آشامیدن و استعمال دخانیات رانندگان یا اپراتور دستگاه های بالابر و افراد کمکی و علامت دهنده در زمان انجام وظیفه خود، ممنوع است.
  • ماده 39: سوار شدن کارگران بر روی بار قابل حمل یا جابجا شدن با وسایل بالابر، ممنوع است.
  • ماده 40: در زمان استفاده از جرثقیل های سیار موتوری، نیاز است که حتما به جک ها توجه داشت تا در محل دست ثابت شوند.
  • ماده 41: در زمان طوفان، باد و بارندگی شدید، کار کردن با دستگاه ها و وسایل بالابر ممنوع است.
  • کابین اپراتور دستگاه ها و ماشین های راهسازی و ساختمانی باید دارای شرایط زیر باشد:

الف) مراقبت از راننده و اپراتور در برابر شرایط جوی مختلف از جمله گرد و غبار و حفظ میدان دید کافی برای او

ب) ساخته شدن شیشه های درب و پنجره از جنس شیشه های مقاوم و نشکن

ج) داشتن رکاب و دستگیره برای سوار و پیاده شدن راحت رانندگان و اپراتورها

د) مشبک و پنجره ای بودن پله و رکاب این ماشین ها به منظور عدم تجمع گل و لای روی آن جهت جلوگیری از لغزش پای راننده و اپراتور

ه) جلوگیری از آلوده شدن پله و رکاب ماشین با گریس و روغن

  • ماده 42: در صورتی که راننده یا اپراتور ماشین آلات راهسازی و ساختمانی میدان دید خوبی نداشته باشد، لازم است که یک نفر کمک یا علامت دهنده به او کمک کند.
  • ماده 43: راننده و اپراتور می بایست قبل از اینکه ماشین آلات ساختمانی و راهسازی را ترک کند، باید ماشین را در حال ترمز قرار دهد. همچنین، در صورت وجود باکت خاک بردار یا تیغه، لازم است که آن به سمت پایین آورده شود و روی زمین قرار گیرد تا در نهایت ماشین خاموش شود.
  • ماده 44: در صورتی که به دلیل سستی بستر یا شیب بالا، تعادل دستگاه خاکبرداری به خطر افتاده باشد؛ استفاده از دستگاه ممنوع است.
  • ماده 45: ورود افراد به داخل شعاع عمل ماشین آلات راهسازی و ساختمانی در حال کار، ممنوع است.
  • ماده 46: ماشین آلات راهسازی و یا ساختمانی، نباید در طول شب در جاده های عمومی متوقف شوند. در این صورت لازم است که اطراف ماشین آلات وسایل هشداردهنده مانند علائم شبرنگ، چراغ چشمک زن و ... قرار داده شوند.
  • ماده 47: استفاده از ماشین آلات ساختمانی و راهسازی بدون در نظر گرفتن موضوعات تعیین شده، ممنوع است.

ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی

ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی

  • ماده 48: زمانی که بیل های مکانیکی، باکت ها یا خاک بردارها حرکت می کنند، نباید دارای بار باشند و بوم آن ها نیز باید در جهت حرکت باشد.
  • ماده 49: در صورت نیاز به تعمیر باکت، خاک بردار، تعویض ناخن های یان و ... لازم است که ماشین در یک محل مناسب محکم شود تا حرکت ناگهانی برای آن به وجود نیاید و باعث ایجاد حادثه گردد.
  • ماده 50: فقط در مواقع اضطراری و استثنائی می توان از تیغه های بولدوزر به عنوان ترمز استفاده کرد.
  • ماده 51: در صورت که در کارگاه ها از ماشین آلات خاکبرداری و یا وسایل نقلیه موتوری برای حمل و جابجایی مصالح ساختمانی انجام شود، لازم است که راه های ورود و خروج ایمنی ایجاد شوند و علائم خطر و هشدار نیز در محل مناسب نصب گردند.
  • ماده 52: به منظور بارگیری و تخلیه وسایل نقلیه موتوری برای حمل و جابجایی مصالح ساختمانی، لازم است که به نکات زیر توجه داشت:

الف) وزن تقریبی مصالح نباید از ظرفیت مجاز وسیله نقلیه موتوری بیشتر باشد.

ب) ارتفاع بار نباید از دیواره های اطاق بیشتر باشد. البته در صورتی که به وجود آمدن این اتفاق اجتناب ناپذیر باشد، باید از کابل های فلزی یا طناب مناسب جهت مهار کردن بار به طور ایمن استفاده شود.

ج) لازم است که تمامی مصالح ساختمانی مانند آجر و سنگ با کمک توری ها و یا برزنت ها محکم پوشیده شوند. مگر اینکه باز کمتر از ارتفاع اطاق باشد. همچنین، لازم است که برای مصالح ریزدانه پوشش بار وجود داشته باشد.

د) به منظور بارگیری قطعات، مصالح ساختمانی سنگین و بزرگ مانند تیرآهن، اسکلت های فلزی، لوله های بزرگ و ... باید قطعات و مصالح به گونه‌ای روی هم چیده شوند تا در زمان تخلیه آن ها در اطاق، لغزشی میان آن ها وجود نداشته باشد و احتمال حادثه نیز کاهش پیدا کند.

همچنین، برای بارگیری و توزیع قطعات و مصالح ساختمانی در اطاق باید به گونه ای باشد که مرکز ثقل کامیون به یک طرف نباشد و تعادل کامیون حفظ گردد.

ه) به منظور بارگیری و تخلیه قطعات مصالح سنگین و حجیم، لازم است که از وسایل مکانیکی استفاده شود.

و) لازم است که در زمان بارگیری مصالح مختلف از جمله سنگ، شن، ماسه، آجر و ... با کمک لودر، بیل مکانیکی و یا جرثقیل (برای قطعات و مصالح سنگین)، راننده و اپراتور خودروها وسیله نقلیه را ترک کنند و تا پایان کار، در یک محل مناسب قرار گیرند.

ز) در زمان تخلیه یا بارگیری، لازم است که ترمز دستی وسیله نقلیه موتوری کشیده شود. همچنین، برای جلوگیری از حرکت اتفاقی ماشین ، بهتر است که از بلوک های چوبی برای مهار این وسایل نقلیه استفاده کرد.

ح) در صورتی که تخلیه بارها در محیط های بسته انجام می گیرد، لازم است که تهویه لازم و کافی وجود داشته باشد یا اینکه موتور وسیله نقلیه خاموش گردد.

  • ماده 53: به منظور جلوگیری از سقوط افراد به داخل دهانه های سیلوهای مصالح ساختمانی و قیفی که تراک میکسر و پمپ بتن را تغذیه می کند، باید این وسایل با کمک میله های عمود نسبت به هم محافظت شوند.
  • ماده 54: کف زمینی که قرار است ماشین آلات سنگین ساختمانی و وسایل نقلیه موتوری برای حمل و جابجایی مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار گیرند، باید دارای شرایط زیر باشد:

الف) امکان شستشوی آن وجود داشته باشد.

ب) استحکام بالایی داشته باشد تا در زمان زدن جک در زیر ماشین و وسیله نقلیه موتوری، احتمال در رفتن جک وجود نداشته باشد.

ج) روی زمین مجراهای مناسبی تعریف شده باشند تا اگر مواد سوختی نشت پیدا کردند، به چاله ها و مخازن مخصوص هدایت شوند.

انواع قوانین کارگاه ساختمانی

انواع قوانین کارگاه ساختمانی

فصل چهارم - وسایل دسترسی موقت (داربست و نردبان)

بخش اول - داربست

تعریف: داربست یک نوع سازه موقتی است که شامل یک یا چند جایگاه مختلف، اجزای نگهدارنده، تکیه گاه ها و اتصالات متنوع است. این سازه برای اجرای هر گونه عملیات ساختمانی برای دسترسی موقت به بنا، نگهداری کارگران یا مصالح استفاده می شود.

قوانین داربست ها

قوانین داربست ها

مقررات کلی داربست ها

  • ماده 55: برای تمامی عملیات های ساختمانی که امکان اجرا و انجام آن ها از روی زمین، کف طبقات ساختمان و یا به طور ایمن با نردبام وجود نداشته باشد، نیاز به استفاده از داربست خواهد بود.
  • ماده 56:  به منظور برپا کردن و یا ایجاد تغییرات اساسی در داربست های ساختمانی لازم است که از یک شخص دارای صلاحیت با کمک کارگران با تجربه، کمک گرفت.

کیفیت اجزاء داربست کارگاهی

  • ماده 57: کلیه وسایل به کار رفته در داربست ها، باید با کمک مصالح مرغوب و مناسب طراحی، ساخته و آماده شوند. به طوری که داربست ها برای کارگران در حال کار در حصار کارگاهی، ایمن باشد و بتواند 4 برابر از وزن بار مورد نظر را تحمل کند.
  • ماده 58: قطعات چوبی به کار رفته در ساخت داربست های کارگاهی، باید کیفیت خوبی داشته باشند و الیاف آن ها نیز بلند باشد. همچنین، این قطعات چوبی باید عاری از هر گونه عیب، گره، پوسیدگی، کرم خوردگی و پوسته باشد. این قطعات چوبی نباید رنگ شده باشند.
  • تخته ها و الوارهای به کار رفته در داربست های کارگاهی، باید در شرایط ایده آلی در ارتباط نگهداری شوند و از دیگر وسایل نامناسب جدا شوند.
  • ماده 61: در مکان هایی که احتمال آسیب دیدگی به طناب های لیفی وجود داشته باشد، نباید از آن ها استفاده کرد.
  • ماده 62: استفاده از طناب هایی که با اسیدها، مواد خورنده و فرساینده دیگر در تماس بوده اند و یا معیوب هستند، ممنوع است.
  •  ماده 63: میخ های به کار رفته برای اتصال تمامی اجزای داربست های چوبی، باید به اندازه کافی مناسب و تعداد آن ها نیز کافی باشد. لازم است که این میخ ها به طور کامل در چوب ها کوبیده شوند. کوبیدن نیمی از میخ و سپس خم کردن آن مجاز نیست. استفاده از میخ های چدنی در داربست های ساختمان ها ممنوع است.

مقررات کلی داربست ها

مقررات کلی داربست ها

پایداری و استحکام داربست

  • ماده 64: لازم است که داربست ها با ضریب اطمینان 4 برابر حداکثر بارگیری طراحی گردند. همچنین مهار کردن آن ها به صورت ایمن ضروری است.
  • ماده 65: به غیر از داربست های مستقل، لازم است که هر نوع داربست دیگر در فواصل مناسب و در دو جهت عمودی و افقی به صورت محکم مهار شوند.
  • ماده 66: هر سازه و وسیله مورد استفاده قرار گرفته به عنوان تکیه گاه و یا جایگاه کار، باید با کمک اصول فنی ساخته شده باشد. پایه آن نیز محکم باشد و با کمک مهاربندی مناسبی در محل استوار شود.
  • ماده 67: به منظور جلوگیری از لغزش و یا جابجایی داربست ها، لازم است که پایه های داربست های کارگاهی، باید به طور مطمئن و محکم مهار گردند.
  • ماده 68: برای داربست های مستقل، لازم است که حداقل یک سوم تیرهای حامل جایگاه تا پیاده شدن کامل داربست ها در جای خود باقی بمانند. این داربست ها بر اساس نوعی که دارند، باید به تیرهای عمودی و افقی به طور محکم بسته شوند.
  • ماده 70: لازم است که قسمت های فلزی داربست ها مورد بررسی قرار گیرند تا فاقد ترک خوردگی، زنگ زدگی و یا عیوب مختلف دیگر باشند.
  • ماده 71: لازم است که هر یک از بخش های داربست به گونه ای به هم متصل شوند و مهاربندی گردند تا در حین استفاده از داربست، جابجا نشوند.

بازرسی و کنترل داربست

بازرسی و کنترل داربست

  • ماده 72: لازم است که داربست های کارگاهی ساختمانی توسط افراد دارای صلاحیت مورد بازدید و کنترل قرار گیرند تا پایداری، استحکام و ایمنی آن ها بررسی شود و در نهایت گواهی کتبی آن نیز صادر گردند. در موارد زیر بازدید از داربست های کارگاهی ضروری است:

الف) قبل از شروع استفاده از داربست ها

ب) پس از ایجاد هر تغییر، تعویض اجزا و یا ایجاد وقفه طولانی در استفاده از داربست ها

ج) پس از قرار گرفتن داربست در معرض باد، طوفان، زلزله و ... (در این صورت استحکام و پایداری داربست مورد ابهام خواهد بود)

  • ماده 73: امکان باقی گذاشتن بخشی از داربست برای استفاده از آن بخش، وجود ندارد. مگر اینکه آن بخش به جا مانده مطابق با مقررات باشد.
  • ماده 74: در صورتی که داربست یا بخشی از آن نیاز به تعمیر داشته باشد، لازم است که اجازه کار کردن به کارگران قبل از رفع نقص و تعمیر داربست داده نشود.
  • ماده 75: لازم است که بعد از تمام شدن کار روزانه، تمامی ابزارها و مصالحی که روی داربست ها هستند جمع آوری شوند.
  • در زمان پیاده سازی کردن داربست ها، لازم است که مراقبت های لازم صورت گیرد تا میخ ها از قطعات پیاده شده چوبی جدا شوند.
  • ماده 77: در هنگام استفاده از داربست، باید مراقبت های لازم صورت گیرد و همچنین، نظارت کافی وجود داشته باشد تا بار بیش از اندازه مصالح کارگاهی و ساختمانی روی آن قرار داده نشود.
  • ماده 78: تا جای ممکن لازم است که بارهای روی داربست به صورت یکنواخت توزیع شوند. در این صورت احتمال عدم تعادل در داربست ها کاهش پیدا می کند.
  • ماده 79: استفاده از داربست ها برای انبار کردن مصالح ساختمانی ممنوع است. مگر اینکه مصالح ساختمانی برای کوتاه مدت و انجام یک کار فوری مورد نیاز باشند.
  • ماده 80: در زمان وزش باد شدید و یا وجود هوای طوفانی، متوقف کردن کار ضروری است تا تمامی احتیاطات لازم جهت جلوگیری از اتفاقات انجام در نظر گرفته شوند.
  • ماده 81: در صورتی که روی جایگاه داربست کارگاهی، برف و یخ وجود داشته باشد، کار کردن کارگران روی آن ها ممنوع است. برای رفع این مشکل لازم است که برف و یخ از روی جایگاه برداشته شوند و روی جایگاه ماسه نرم ریخته شده باشد.
  • ماده 82: در بخش هایی از کابل یا طناب داربست که احتمال بریدگی و ساییدگی وجود دارد، لازم است که از بالشتک ها برای جلوگیری از این موضوع استفاده شود.
  • ماده 83: در صورتی که در نزدیکی خطوط نیروی برق نیاز به نصب داربست باشد، لازم است که ماده 20 و 21 رعایت شوند.

پایداری و استحکام داربست

پایداری و استحکام داربست

نصب دستگاه های بالابر روی داربست

  • ماده 84: در صورتی که نیاز به نصب بالابر روی داربست های کارگاهی باشد، باید موارد زیر رعایت شوند:

الف) جلوگیری از حرکت و جابجایی تیرهای افقی داخل دیوار کارگاه، الزامی است.

ب) لازم است که تمامی پایه های عمودی به طور محکم به بخش مقاوم ساختمان و در محدوده نصب دستگاه بالابر، متصل و مهار گردند.

ج) بخش های تشکیل دهنده داربست باید به دقت بازرسی شوند. در صورت نیاز، لازم است که به طور مناسبی به مقاومت این داربست ها اضافه شود.

جایگاه کار

  • ماده 86: لازم است که تمامی داربست های کارگاهی تعداد کافی جایگاه کار را داشته باشند.
  • ماده 87: هیچ یک از بخش های جایگاه کار نباید روی آجرهای لق، لوله های آب، دودکش و سایز مصالح غیر مطمئن و نامناسب قرار گیرند.
  • ماده 88: زمانی می توان از جایگاه داربست استفاده کرد که ساخت آن تمام شده باشد و وسایل محافظتی نیز در محل مناسب نصب گردیده باشند.
  • ماده 89: لازم است که به عرض جایگاه کار و متناسب بودن آن با نوع کار دقت شود. هر بخش از داربست باید امکان گذردهی بار به عرض 60 سانتی متر را بدون هیچ مانعی فراهم کند.
  • ماده 90: عرض جایگاه کار کارگاه، نباید کمتر از موارد زیر باشد:

الف) اگر جایگاه فقط برای عبور اشخاص دایر شده است، باید حداقل دارای عرض 60 سانتی متر باشد.

ب) اگر جایگاه کارگاهی برای قرار دادن مصالح ساختمانی دایر شده باشد، باید دارای حداقل عرض 80 سانتی متر باشد.

ج) اگر جایگاه برای نگهداری از یک جایگاه دیگر و یا سکوی بلند استفاده شود، باید دارای حداقل عرض 110 سانتی متر باشد.

د) اگر جایگاه برای نصب و تغییر سنگ های نمای ساختمان دایر شده باشد، باید دارای عرض 130 سانتی متر باشد.

ه) اگر جایگاه هم برای نگهداری از سکوی بلندتر و هم برای نصب و شکل دادن به سنگ های نمای ساختمان استفاده شود، باید دارای عرض 150 سانتی متر باشد.

  • ماده 91: عرض جایگاه های نگهداری شده با تیرهای داخلی دیوار، باید حداقل 150 سانتی متر باشد.
  • ماده 92: لازم است که یک فضای خالی بالاسری با ارتفاع حداقل 180 سانتی متر در بخش بالایی جایگاه کارگاه، استفاده شود.

تمامی قوانین ساختمان سازی

تمامی قوانین ساختمان سازی

  • ماده 93: لازم است که جایگاه هر داربست حداقل 1 متر پایین تر از انتهای تیرهای عمودی باشد.
  • ماده 94: الوارهایی که بخشی از جایگاه کار محسوب می شوند، باید دارای شرایط زیر باشند:

الف) فاصله بین تمامی تیرهای تکیه گاه جایگاه و ضخامت آن ها، باید برای تامین ایمنی ضروری مورد بررسی قرار گیرد. لازم است که ضخامت الوارها حداقل 5 سانتی متر و با هم مساوی باشند.

ب) عرض الوارها باید با هم برابر و حداقل برابر با 25 سانتی متر باشد.

  • ماده 95: تجاوز کردن بیش از 4 برابر از ضخامت هر یک از الوارها از انتهای تکیه گاه، ممنوع است.
  • ماده 96: لازم است که الوارها روی هم قرار گیرند تا احتمال برخورد کارگران با آن ها و افتادن کارگران کاهش پیدا کند. رعایت این موضوع برای تسهیل جابجایی چرخ های دستی نیز ضروری است.
  • ماده 97: الوارهای تشکیل دهنده جایگاه کار، باید دارای حداقل سه تکیه گاه باشند. مگر اینکه فاصله بین تکیه گاه ها و ضخامت الوارها به اندازه ای باشد که احتمال شکم دادن بیش از حد یا بلند شدن سر دیگر تخته، وجود نداشته باشد.
  • ماده 98: الوارهای تشکیل دهنده جایگاه نباید جابجا شوند. بنابراین، لازم است که در هنگام ساخت جایگاه های کار به این موضوع توجه داشت.
  • ماده 99: هر سکو و یا جایگاه که دارای ارتفاع 2 متر از بالای زمین و یا کف قرار دارد، باید دارای تخته بندی نزدیک به هم باشد. در این صورت احتمال سقوط ابزار، مصالح کارگاهی و لوازم کار به سمت پایین وجود نخواهد داشت. همچنین، لازم است که تخته ها در امتداد یکدیگر قرار گیرند تا پا با آن ها برخوردی نداشته باشد.

حفاظ گذار جایگاه های کار

حفاظ گذار جایگاه های کار

حفاظ گذار جایگاه های کار

  • ماده 100: در صورتی که بخشی از جایگاه کار یا محل کار، دارای ارتفاع بیش از 120 سانتی متر باشد و یا احتمال سقوط از روی آن وجود داشته باشد، باید با کمک جان پناه دارای شرایط زیر تدوین شود.

الف) لازم است که حفاظ از جنس مرغوب، مناسب و با استحکام کافی باشد.

ب) نرده بالایی جایگاه کار باید 90 الی 110 سانتی متر در بالای سطح جایگاه قرار گیرد.

ج) لازم است که جهت پیشگیری از سر خوردن کارگران، افتادن ابزار کار و یا مصالح ساختمانی از روی جایگاه کار، پاخوری در لبه های باز جایگاه دارای ارتفاع 15 سانتی متر و ضخامت حداقل 5.2 سانتی متر باشد.

د) لازم است که نرده ها بین پاخورد و نرده های بالایی قرار داده شوند.

ه) بهتر است که سرپوش مناسب حفاظتی در لبه خارجی جایگاه نصب شود.

ماده 101: برداشتن نرده ها، پاخورها و وسایل دیگر حفاظتی به کار رفته در جایگاه های داربست کارگاهی ممنوع است. البته در صورتی که برای ورود اشخاص، حمل و یا جابجایی مصالح ساختمانی این کار ضرورت داشته باشد، برداشتن آن ها در یک حد مشخص برای رفع مشکل مجاز است.

ماده 103: جایگاه های به کار رفته در داربست های معلق کارگاهی باید از هر سمت دارای حفاظ نرده و پاخور باشند؛ ولی باید به نکات زیر هم توجه داشت.

الف) در صورتی که کار به گونه ای باشد که امکان نصب حفاظ با شرایط بند ب ماده 100 وجود نداشته باشد، لازم است که ارتفاع حفاظ از طرف دیوار 70 سانتی متر باشد.

ب) در صورتی که کارگران روی جایگاه کار به صورت نشسته کار می کنند، نصب کردن پاخور یا حفاظ در سمت دیوار ضروری است. اما در این صورت، لازم است که جایگاه دارای طناب، کابل، زنجیرهای مختلف باشند تا در صورتی که کارگران سرخوردند بتوانند از دستگیره استفاده کنند.

ماده 104:بهتر است که فاصله بین دیوار و جایگاه تا حد امکان کم در نظر گرفته شود. البته در صورتی که کارگران روی جایگاه به صورت نشسته کار می کنند، می توان فاصله بین دیوار و جایگاه را حداکثر 45 سانتی متر در نظر گرفت.

مقررات ویژه داربست فلزی لوله ای

مقررات ویژه داربست فلزی لوله ای

مقررات ویژه داربست فلزی لوله ای

مقررات کلی

  • ماده 105: داربست های فلزی لوله ای باید با شرایط زیر مورد استفاده قرار گیرند:

الف) ساخته شده با مواد مناسب مانند لوله های فلزی و فولادی که دارای استقامت مشابه با فولاد اند.

ب) داشتن استحکام کافی برای نگهداری از بار مورد نظر با ضریب اطمینان 4

  • ماده 106: لازم است که کلیه قطعات عمودی و افقی داربست های فلزی لوله ای به صورت مطمئن به همدیگر متصل شوند.
  • ماده 107: لوله های به کار رفته در داربست های فلزی لوله ای ساختمان ها، باید بدون زنگ زدگی، خوردگی، قرشدگی، له شدگی و معایب مختلف دیگر باشند.
  • ماده 108: لازم است که سرهای انتهایی لوله های فلزی کاملا صاف باشند. در این صورت در زمان افزایش ارتفاع داربست، نقاط اتکا و اتصال به طور کامل روی هم قرار می گیرند.
  • ماده 109: لازم است که لوله ها به اندازه ای که باید بار را تحمل کنند، انتخاب شوند. قطر خارجی هیچ یک از این لوله ها نباید کمتر از 5 سانتی متر باشد.

قوانین مربوط به پایه های عمودی

  • ماده 110: برای داربست کارگاهی فلزی لوله ای، لازم است که پایه ها در وضعیت عمود باشند. محل استقرار آن ها نیز باید استحکام کافی داشته باشد و تا جای ممکن دارای کفی های فلزی با سطح اتکای مناسب باشد.
  • ماده 111: لازم است که اتصالات در پایه های عمودی به شکل زیر باشند:

الف) لازم است که تیرهای افقی به سایر قطعات مقاوم که از جابجایی آن ها جلوگیری می کنند، اتصال داده شوند.

ب) لازم است که آن ها به گونه ای بسته شوند که اتصالات مجاور در یک سطح نباشند.

  • ماده 112: فاصله های بین پایه های عمودی باشد مطابق با اندازه های زیر باشد:

الف) حداکثر 8.1 متر برای کارهای سنگین (دارای قابلیت تحمل وزن 350 کیلوگرم در هر مترمربع)

ب) حداکثر 3.2 متر برای کارهای سبک (دارای قابلیت تحمل وزن 125 کیلوگرم در هر مترمربع)

قوانین مربوط به تیرهای افقی

قوانین مربوط به تیرهای افقی

قوانین مربوط به تیرهای افقی

  • ماده 113: لازم است که تیرهای افقی دارای حداقل 3 پایه عمودی باشند و به طور مطمئن روی آن ها نصب گردند.
  • ماده 114: لازم است که اتصالات بین تیرهای افقی به پایه های عمودی بسته شوند. قرار گرفتن مستقیم این اتصالات روی هم در طبقات مختلف، ممنوع است.
  • ماده 115: نباید فاصله عمودی بین تیرها از 2 متر بیشتر شود.
  • ماده 116: زمانی که جایگاه کار از جای خود برداشته می شود، لازم است که تیرهای افقی جهت حفظ پایداری داربست کارگاهی در محل خودشان باقی بمانند.

قوانین مربوط به دستک ها

قوانین مربوط به تیرهای افقی

قوانین مربوط به دستک ها

تعریف: دستک ها روی جایگاه کار قرار می گیرند و در واقع، قسمتی از داربست ها محسوب می شوند. داربست هایی که فقط دارای یک ردیف پایه هستند، یک سردستک ها در داخل دیوار قرار خواهند گرفت. اما اگر داربست ها به وسیله دو ردیف پایه برپا شوند، لازم است که هر دو دستک ها روی تیرهای افقی قرار داده شوند.

  • ماده 117: قرار دادن یک دستگاه در هر پایه عمودی در داربست های فلزی لوله ای الزامی است.
  • ماده 118: طول دستک های به کار رفته در داربست های فلزی لوله ای، باید حداکثر 5.1 متر باشد.
  • ماده 119: فاصله دستک ها در داربست های فلزی لوله ای برای کارهای سنگین حداکثر 90 و برای فعالیت های نیمه سنگین، حداکثر 115 سانتی متر است.
  • ماده 120: یک سر دستک های داربست کارگاهی باید به دیوار ساختمان تکیه داده باشد و حداقل ده سانتی متر نیز به داخل دیوار فرو رفته باشد.

مهار کردن داربست

  • مهار شدن داربست به طور مطمئن به دیوار ساختمان، ضروری است. همچنین نحوه اتصال لوله های مهار باید به شکل زیر باشد:

الف) بسته شدن لوله های مهار در نقطه های برخورد با پایه ها، به تیرهای افقی ضروری است.

ب) بسته شدن انتهای دیگر لوله های مهار به بدنه ساختمان به صور محکم، ضروری است.

ج) مهار شدن اولین، آخرین و پایه ها به صورت یک در میان با کمک لوله ها در ساختمان ها ضروری است.

اتصالات داربست های کارگاهی

  • ماده 122: مفاصل و اتصالات داربست های فلزی لوله ای باید دارای شرایط زیر باشند:

الف) جنس آن ها باید از فولاد چکش خوار، غیرقابل خردشدن و یا از متریال های مشابه با همان مشخصات و استقامت باشد.

ب) این اتصالات باید با کمک قفل، بست با بوشن، سه راهی و یا چهارراهی روی سرتاسر قطعات به سطوح تکیه گاه استفاده شده، متصل شوند. به طوری که اتصالات هرز نباشند و یا حرکت و لرزشی در آن ها وجود نداشته باشد.

  • ماده 123: اتصالات نباید باعث ایجاد تغییر شکل در لوله های داربست فلزی شوند و یا خودشان دچار تغییر شکل شوند.
  • ماده 124: لازم است که تمامی اتصالات دارای پیچ و مهره تا آخرین دندانه در محل مورد نظر سفت شوند.

داربست معلق با راه اندازی دستی

داربست معلق با راه اندازی دستی

داربست معلق با راه اندازی دستی

  • ماده 125: شرایط تیرهای پیش آمده عبارتند از:

الف) این تیرها باید مقاومت بالا و سطح مقطع کافی جهت تامین پایداری و استحکام نهایی داربست داشته باشند.

ب) لازم است که این تیرها به طور مودی به نمای خارجی ساختمان ها متصل شوند.

  • ماده 126: در صورتی که جایگاه کار آویزان در حالت ثابت مانده باشد، لازم است که بخش پیش آمده این تیرها دارای فاصله تا نمای خارجی حداکثر 30 سانتی متر باشند. مگر در موارد استثنایی ذکر شده در ماده 104
  • ماده 127: اتصال و مهار شدن تیرهای پیش آمده با کمک پیچ و یا وسایل مشابه به صورت مطمئن با اجزای اصلی ساختمان، ضروری است.
  • ماده 128: سفت شدن پیچ های مهار در محل مورد نظر ضروری است تا تیرهای پیش آمده به اسکلت و بدنه ساختمان به صورت مطمئن متصل شوند.
  • ماده 129: در صورتی که تیرهای پیش آمده با کمک کیسه های شن و یا وزنه های تعادل مهار گردند، بسته شدن این وسایل به صورت مطمئن به تیرهای پیش آمده ضروری است.
  • ماده 130: لازم است که در انتهای تیرهای پیش آمده یا تیرآهن های حمال، پیچ های متوقف کننده نصب گردند.
  • ماده 131: طناب های آویز باید دارای شرایط زیر باشند:

الف) تشکیل شده از الیاف مرغوب، طبیعی یا مصنوعی

ب) داشتن ضریب اطمینان 10 برای رشته ها و فیبرها و ضریب اطمینان 6 برای سیم های فولادی

  • ماده 132: لازم است که طناب های آویز دور پولی ها و قرقره ها جمع گردند تا امکان بالا و پایین رفتن جایگاه به صورت اطمینان بخش وجود داشته باشد.
  • ماده 133: لازم است که طناب های آویز داربست کارگاهی به صورت مناسب در مقابل ساییدگی و خوردگی محافظت گردد.
  • ماده 134: لازم است که طول جایگاه های کار در داربست های معلق کارگاهی، حداکثر 80 و عرض آن ها حداکثر 60 سانتی متر در نظر گرفته شود.
  • ماده 135: جایگاه های کار باید دارای شرایط زیر باشند:

الف) لازم است که جایگاه های کار با کمک دو یا چند طناب و یا زنجیر آویزان باشند. به گونه ای که حداکثر فاصله میان آن ها 3.5 متر باشد.

ب) لازم است که نرده های تکیه داده شده روی رکاب های فلزی محافظت شوند. همچنین، لازم است که رکاب ها با طناب و یا زنجیرها آویز متصل گردند.

  • ماده 136: کشیده شدن طناب میانی بیشتر از دو طناب کناری، جایز نیست.
  • ماده 137: لازم است که رکاب های جایگاه کار از زیر تخته های جایگاه، عبور داده شوند و سپس به طور محکم به آن ها متصل گردند.
  • ماده 138: کار کردن بیش از دو نفر کارگر به صورت همزمان روی یک جایگاه کار کارگاهی معلق راه اندازی شده به صورت دستی، جایز نیست.
  • ماده 139: زمانی که داربست های معلق یا راه اندازی شده به صورت دستی، استفاده نمی شوند؛ باید حتما به بدنه ساختمان بسته و یا به کف زمین آورده شوند و تمامی ابزارهای کار و مصالح نیز از روی آن ها برداشته شوند.
  • ماده 140: آزمایش کردن داربست معلق با راه اندازی دستی، قبل از شروع استفاده از آن با کمک دو بار بارگیری ضروری است.
  • ماده 141: در صورتی که کارگران به صورت نشسته روی داربست های معلق با راه اندازی دستی کار می کنند، لازم است که تجهیزاتی مورد استفاده قرار گیرند تا جایگاه را در فاصله 45 سانتی متری از بدنه ساختمان قرار دهند تا در زمان حرکت، زانوهای کارگران به دیوار برخورد نکند. 

قوانین مربوط به دستک ها

قوانین مربوط به دستک ها

داربست های معلق با راه اندازی ماشینی

  • ماده 142: قوانین مربوط به ماده 125، 128 و 130 باید برای تیرهای پیش آمده رعایت شوند.
  • ماده 143: فقط کابل های آویز فولادی که منطبق بر ماده 131 و بند ب آن هستند، باید برای داربست های معلق با راه اندازی ماشینی استفاده شوند.
  •  ماده 145: لازم است که طول کابل های تعلیق به اندازه‌ای باشد که در زمان قرار گرفتن در وضعیت پایین ترین حد جایگاه، حداقل دو دور کابل روی هر استوانه چرخیده باشد.
  • ماده 146: لازم است که انتهای کابل های تعلیق به صورت مطمئن با کمک گیره ها یا وسایل موثر به ماشین بالابر متصل گردد.
  • ماده 147: لازم است که نحوه نصب ماشین های بالابر داربست کارگاهی به گونه‌ای باشد که بخش متحرک آن به راحتی جهت بازرسی در دسترس باشد.
  • ماده 148: لازم است که بدنه ماشین های بالابر با کمک پیچ ها یا وسایل موثر دیگر به صورت مطمئن به تکیه گاه یا دستک های جایگاه متصل گردد.
  • ماده 149: پنج های داربست معلق باید دارای ویژگی های زیر باشند:

الف) یا از نوع متوقف کننده اتوماتیک باشند.

ب) یا اینکه به ضامن، شیطانک و یا وسیله قفل کننده موثر دیگر تجهیز شده باشند. به صورتی که بتوان در هر سطحی اقدام به متوقف کردن جایگاه به صورت مطمئن کرد. زمانی که از کنترل دست رها می گردد، لازم است که گیره به صورت اتوماتیک عمل کند. همچنین، اگر گیره قبل از پایین آمدن جایگاه به اجبار از قید رها شود، یک وسیله مناسب باید فراهم شده باشد تا از برگشت وینچ جلوگیری کند.

  • ماده 150: شستی یا اهرم راه‌اندازی ماشین بالابر باید به شکلی طراحی شده باشد که در زمان رها شدن فشار دست از روی آن، موتور را متوقف کند و جایگاه را در جای مناسب نگه دارد.
  • ماده 151: لازم است که بخش های متحرک ماشین بالابر حداقل هفته‌ای یک بار بازرسی گردند.
  • ماده 152: لازم است قبل از به کار گرفتن مجدد ماشین بالابر این ماشین مورد بررسی، بازرسی و معاینه قرار گیرد.
  • ماده 153: لازم است که جایگاه های کار مطابق با مقررات ماده 135 اجرا شوند.
  • ماده 154: طول جایگاه های کار باید حداکثر 8 متر و عرض آن ها نیز حداکثر 1.5 متر باشد.
  • ماده 155: زمانی که کارگران در حال کار بر روی داربست های معلق سنگین هستند، لازم است که ایمنی کابل های تعلیق با کمک قفل کردن، پنج کردن یا روش های مختلف تامین شوند.
  • ماده 156: لازم است که از تکان خوردن یا برخورد داربست های معلق به دیوارهای ساختمان با کمک نرده های حائل یا قیدها جلوگیری شود.
  • ماده 157: زمانی که از داربست معلق جهت راه اندازی ماشینی استفاده نمی شوند؛ لازم است که:

الف) تمامی ابزارها و وسایل قابل حمل از روی آن جمع آوری شوند.

ب) لازم است که در محل مورد نظر ثابت شوند و یا تا سطح زمین پایین آورده شوند.

داربست دیوارکوب  

داربست های معلق با راه اندازی ماشینی

داربست دیوارکوب  

تعریف: داربست دیوارکوب از یک سکوی کار مانند بالکن و یک وسیله تکیه گاه گونیا شکل تشکیل می گردد. این داربست می تواند با کمک این تکیه گاه ها به بدنه ساختمان متصل و مهار شود.

  • ماده 158: لازم است که تکیه گاه های داربست دیوارکوب دارای مقاومت بالا و از جنس فلز مناسب باشند. در این صورت، می توانند با کمک پیچ و مهره و واشر نسبت به بدنه ساختمان مهار شوند.
  • ماده 159: داربست دیوارکوب می تواند برای کارگرانی که نیاز به استفاده از تجهیزات سنگین ندارند، مورد استفاده قرار گیرد. از جمله این کارگران می توان به رنگ کاران، برق کاران و درود گران اشاره کرد.
  • ماده 160: حداکثر عرض سکوی مجاز داربست دیوارکوب، 75 سانتی متر است.
  • ماده 161: طراحی تکیه گاه های داربست دیوارکوب باید به گونه‌ای باشد تا حداقل بتواند به اندازه 175 کیلوگرم بار وارد شده به سمت جلو را تحمل کند.
  • ماده 162: حداکثر فاصله بین تکیه گاه های داربست کارگاهی باید 3 متر باشد.

حفاری و گودبرداری در ساختمان و قوانین آن ها

حفاری و گودبرداری در ساختمان و قوانین آن ها

داربست نردبانی

  • ماده 163: داربست نردبانی می تواند برای کارهای سبک مورد استفاده قرار گیرد مانند انجام فعالیت هایی نظیر گچ کاری، رنگ کاری و ...
  • ماده 164: رعایت شرایط زیر برای نردبان های دوطرفه به کار رفته در پایه های داربست (به غیر از مقاومت و استحکام بالا) ضروری است:

الف) فرو رفتن این نردبان ها در عمق زمین که با در نظر گرفتن نوع خاک، این موضوع تشخیص داده می شود.

ب) یا اینکه نردبان ها به شیوه‌ای روی زیر پایه های تخته قرار داده شوند که دو پایه هر نردبان بتوانند روی سطح ترازو قرار داده شوند.

ج) مهار شدن پایه های نردبان جهت جلوگیری از لغزش آن ها ضروری است.

  • ماده 165: در صورتی که از نردبان دو طرف برای ایجاد داربست کارگاهی استفاده می شود، حداکثر ارتفاع مجاز داربست 2.5 متر است. همچنین، لازم است که تخته جایگاه در سطح تراز قرار داده شود و بالاتر از پله سوم نردبان قرار داده نشود.
  • ماده 166: استفاده همزمان دو نفر از داربست نردبانی به صورت همزمان ممنوع است.

داربست دیوارکوب

داربست دیوارکوب

بخش دوم - نردبان

  • ماده 167: لازم است که پایه ها و پله های نردبان چوبی از چوب بسیار مرغوب ساخته شده باشند. اجزای نردبان نیز باید بدون عیب و ایراد ظاهری از جمله ترک، شکستگی و پوسیدگی باشند.
  • ماده 168: لازم است که تمامی پله های نردبان چوبی به صورت کام و زبانه به پایه ها متصل شوند. استفاده از نردبان هایی که پله های آن ها با میخ و یا پیچ به پایه ها متصل شده اند، ممنوع است.
  • ماده 169: لازم است که پله های نردبان فلزی به صورت آجدار طراحی شده باشند تا از لغزش پا روی آن ها جلوگیری شود.
  • ماده 170: تجهیز شدن نردبان دوطرفه به ضامن یا قید جهت جلوگیری از باز شدن بیش از حد پایه ها، ضروری است. همچنین، لازم است که ارتفاع این نردبان ها در حالت باز بیش از 3 متر باشد.
  • ماده 171: حداکثر طول نردبان یک طرفه قابل حمل، 10 متر است.
  • ماده 172: لازم است که پله ها و پایه های نردبان عاری از مواد روغنی و لغزنده باشند.
  • ماده 173: رنگ کردن نردبان چوبی که منجر به پوشیدن شدن نواقص آن می شود، باید جلوگیری شود. برای جلوگیری از پوسیدگی نردبان باید از متریال های شفاف استفاده شود.
  • ماده 174: لازم است که تمامی نردبان های فلزی کارگاهی با کمک متریال های ضد زنگ، در مقابل خوردگی و زنگ زدگی محافظت شود. البته در صورتی که از فلزات ضد زنگ مانند آلومینیوم استفاده شده باشد، نیازی به استفاده از این متریال ها نیست.
  • ماده 175: متصل کردن دو نردبان کوتاه و استفاده از آن ها به جای یک نردبان بلند ممنوع است.
  • ماده 177: برای افزایش ارتفاع نردبان، استفاده از وسایل مختلف مانند بشکه در زیر نردبان، ممنوع است.
  • ماده 178: امکان به کار بردن نردبان دوطرفه با جمع کردن دو ضلع روی هم، به جای نردبان یک طرفه وجود ندارد.
  • ماده 179: لازم است که نردبان های دوطرفه در بازه های زمانی مشخص روغنکاری شوند تا حرکت آن ها با سهولت انجام شود و شکستگی در آن ها اتفاق نیفتد.
  • ماده 180: استفاده از نردبانی که دارای پله های دررفته و معیوب است یا بدون پله می باشد، ممنوع است. همچنین، استفاده از نردبانی که از پایه های دارای نقص، ترک و شکستگی تشکیل شده است ممنوع است. در صورتی که نردبان قابل تعمیر نیست، لازم است که آن را جمع کرد تا هیچ فردی از آن استفاده نکند.
  • ماده 181: لازم است که برای هر 9 متر ارتفاع نردبان های ثابت، یک پارگرد پیش بینی شود و لازم است هر قطعه نردبان در حد فاصله دو پاگرد، به گونه ای قرار داده شوند که در امتداد قطعه قبلی نباشند.
  • ماده 182: قرار دادن نردبان در جلوی در باز شونده در کارگاه جایز نیست. مگر اینکه در قبلا به طور کامل بسته و قفل شده باشد.

مواد ساختمان سازی و تخریب

مواد ساختمان سازی و تخریب

  • ماده 183: در مکان های پررفت و آمد و ساختمان های دارای بیش از دو طبقه، لازم است که برای بالا و پایین رفتن از نردبان ها، از نردبان های جداگانه استفاده شود.
  • ماده 184: استفاده از نردبان به صورت همزمان توسط بیش از یک نفر جایز نیست.
  • ماده 185: فاصله بین پایه نردبان تا پای دیوار باید تقریبا در حدود یک چهارم طول نردبان در نظر گرفته شود.
  • ماده 186: در صورتی که امکان تکیه دادن و یا استقرار نردبان با شیب مناسب و ایمن وجود نداشته باشد، لازم است که جهت پیشگیری از حرکت نردبان، تکیه گاه ها یا پایه ها به طور محکم مهار و بسته شوند.
  • ماده 187: در صورتی که نردبان در محل دارای احتمال لغزش نصب شود، لازم است که با کمک گوه، کفشک پلاستیکی شیاردار و یا تجهیزات مختلف، از لغزش پایه ها روی زمین جلوگیری شود. همچنین، لازم است که تکیه گاه های بالای نردبان نیز دارای مقاومت بالایی باشند.
  • ماده 188: انتهای بالایی طول نردبان باید به اندازه 1 متر از کف محلی که کارگران در آنجا پیاده می شوند، بالاتر باشد و این قسمت نیز باید بدون پله در نظر گرفته شود. این قسمت اضافی می تواند، دارای یک ضلع باشد.
  • ماده 189: تکیه دادن نردبان به ستون استوانه ای مانند تیرهای چوبی و لوله های فلزی و نبش دیوار، جایز نیست.
  • ماده 190: وادار کردن کارگران به بالا بردن یا پایین آوردن بارهای بزرگ و سنگین با کمک نردبان جایز نیست.
  • ماده 191: بالا بردن آسفالت و قیر داغ با کمک نردبان در کارگاه مجاز نیست.

قوانین نردبان

قوانین نردبان

فصل پنجم - تخریب

بخش اول - عملیات مقدماتی تخریب

  • ماده 192: قبل از شروع عملیات تخریب، لازم است که بازدید دقیقی از تمامی بخش های ساختمان در حال تخریب انجام شود و در صورت وجود بخش های خطرناک و قابل ریزش، انجام کارهای احتیاطی مانند نصب شمع، ستون های موقتی و سپر برای مهار کردن آن قسمت ها ضروری است.
  • ماده 193: لازم است که از قبل از شروع عملیات مقدماتی تخریب، تمامی جریان های برق، گاز و آب و ... با اطلاع و نظارت سازمان های مربوطه قطع شوند. در صورت نیاز به اتصال موقت آن ها، لازم است که از سازمان های مسئول موافقت دریافت شود و تمامی مقررات ایمنی مربوطه نیز مورد بررسی قرار گیرند.
  • ماده 194: لازم است که محدوده خطر در اطراف ساختمان در حال تخریب حصار کارگاهی قرار گیرد و علائم خطر و هشداردهنده نیز نصب شوند. در این صورت از ورود افراد غیر مسئول به منطقه محصور شده جلوگیری می شود.
  • ماده 195: تمامی راه های ورودی و خروجی ساختمان در حال تخریب (به غیر از راه عبور و مرور کارگران و مسئولین) باید بسته و مسدود شوند.
  • ماده 197: لازم است که قبل از شروع عملیات تخریب در ساختمان، تمامی شیشه های موجود در درب و پنجره ها برداشته شوند و در محل مناسبی جمع آوری و انبار گردند.

اصول کلی تخریب ساختمان

عملیات مقدماتی تخریب

بخش دوم - اصول کلی تخریب

  • ماده 198: عملیات تخریب ساختمان می بایست از بالاترین طبقه ساختمان شروع شود و به پایین ترین قسمت و طبقه ختم شود. به غیر از اینکه در مواردی نیاز به تخریب به صورت یکجا و با کمک مواد منفجره در فونداسیون و از راه دور باشد. در این صورت نیز رعایت کلیه قوانین و احتیاطات و مقررات ایمنی و دریافت مجوزهای مختلف برای انجام این کار ضروری بوده و لازم است که این کار با کمک کشیدن کابل، واژگون کردن یا از طریق ضربه زدن با وزنه های در حال نوسان انجام گیرد.
  • ماده 199: در صورتی که عمل تخریب ساختمان با کمک کشش و واژگون کردن انجام می شود، لازم است که از کابل های فلزی محکم استفاده شود. همچنین، تمامی کارگران و افراد مسئول باید در فاصله مناسب دور از منطقه خطر قرار گیرند.
  • ماده 200: در صورتی استفاده از وزنه های در حال نوسان برای تخریب ساختمان، در نظر گرفتن میدان عملی به عرض 1.5 متر در اطراف محل اصابت وزنه ضروری است.
  •  ماده 201: لازم است که وزنه های در حال نوسان در ماده 200 به گونه ای کنترل شوند که به جز ساختمان در حال تخریب، به هیچ جای دیگری برخورد نکنند.
  • ماده 202: تخریب بخش هایی از ساختمان که منجر به تخریب و ریزش ناگهانی بخش های دیگر می شود، مجاز نیست.
  • ماده 203: پس از پایان کار روزانه، نباید بخش های در حال تخریب که در شرایط ناپایدار جوی مانند باد قرار دارند، رها شوند.
  • ماده 204: لازم است که مصالح و متریال های حاصل شده از تخریب ساختمان هر بخش و طبقه، در محل مناسبی قرار داده شوند. انباشته شدن این مصالح و متریال ها در محلی که مانعی برای انجام کار می شود و یا باعث کاهش استحکام طبقات پایین تر می گردد، مجاز نیست.
  •  ماده 205: لازم است که تمامی میخ های موجود در تخته و تیرهای ناشی از تخریب ساختمان یا در چوب کوبیده شوند یا به طور کاملا کشیده شوند.
  • ماده 206: در صورت نیاز لازم است که برای جلوگیری از پخش گرد و غبار ناشی از تخریب، بخش های در حال تخریب ساختمان با کمک آب فشان مرطوب شوند.
  • ماده 207: به غیر از دهانه هایی که برای حمل و انتقال مواد و مصالح حاصل شده از تخریب و لوازم کار استفاده می شوند، لازم است که تمامی پرتگاه ها و دهانه ها در کف طبقات و قسمت های مختلف با کمک نرده یا حفاظ ها پوشیده شوند.
  • ماده 208: در منطقه تخریب ساختمان برای عبور و مرور کارگران نیاز به در نظر گرفتن یک گذرگاه مطمئن است که این گذرگاه باید روشن و بدون مانع باشد.
  • ماده 209: به غیر از پله ها، راهروها و نردبان هایی که برای کارگران مورد استفاده قرار می گیرند، لازم است که تمامی راه های ارتباطی با ساختمان، تا پایان مراحل تخریب مسدود شوند.
  • ماده 210: برای جلوگیری از سقوط مصالح لازم است که در محل های ورود و خروج کارگران به ساختمان در حال تخریب، یک راهرو سرپوشیده با طول و عرض حداقل 0.5 متر بیشتر از عرض در ورودی ساختمان، ساخته شود.
  • ماده 211: پرتاب کردن مصالح ساختمانی به صوت سقوط آزاد به خارج ممنوع است. مگر اینکه پرتاب از داخل کانال های چوبی و فلزی انجام شود.
  • ماده 212: در صورتی که کانال های چوبی و فلزی برای هدایت مصالح به خارج به کار می روند، دارای بیش از 45 درجه شیب باشند؛ باید از 4 طرف مسدود شوند. به غیر از دهانه های ورود و خروج مصالح!
  • ماده 213: لازم است که دهانه های خارجی کانال های چوبی و فلزی به دریچه های محکمی در کارگاه مجهز شوند. همچنین، در زمان کار لازم است که این دهانه ها توسط یک کارگر مراقبت شوند یا مسدود شوند. همچنین، لازم است که در ابتدای کانال های مزبور تدابیر و احتیاطات لازم جهت جلوگیری از سقوط ناگهانی کارگران به داخل دهانه ورودی، صورت گیرد.
  • ماده 214: محل نگهداری ابزار و وسایل ساختمانی و ساختمان های موقت کارگران باید در جایی به دور از خطر ریزش، سقوط مصالح و مواد حاصل از تخریب باشد.

تخریب و بر چیدن دیوارها

اصول کلی تخریب

بخش سوم - تخریب و بر چیدن دیوارها

  • ماده 215: بخشی از دیوار یا کل آن که دارای ارتفاع بیش از 22 برابر از ضخامت آن است، نباید بدون مهارهای جانبی آزاد بماند.
  • ماده 216: جهت خراب کردن و برچیدن دیوارهای نازک، مرتفع و بدون استحکام کافی نیاز است که داربست کارگاهی به صورت دستی استفاده شود.
  • در صورتی که نیاز به تخریب دیوار با وارد کردن نیرو و فشار باشد، لازم است که تمامی کارگران و افراد از منطقه ریزش دور باشند.
  • ماده 218: لازم است که قبل از خراب کردن هر یک از دیوارهای داخلی یا خارجی، تمامی سوراخ ها و دهانه های قرار گرفته در فاصله 3 متری با مصالح مقاوم و ابعاد کافی پوشانده شوند. مگر اینکه در طبقات پایین هیچ کارگری در حال کار نباشد و راه های ورود به آن بخش نیز مسدود باشند.
  • ماده 219: دیوارهای نگهدارنده خاک زمین و یا ساختمان های مجاور، نباید تخریب شوند. مگر در صورت محافظت شدن ساختمان با کمک شمع و سپر و یا برداشتن خاک.

تخریب و برچیدن طاق ها

قوانین مربوط به تخریب

بخش چهارم - تخریب و برچیدن طاق ها

  • ماده 220: برداشتن آجر و مصالح بین دو تیر آهن تا تکیه گاه های طاق به صورت کامل در زمان ایجاد سوراخ در طاق و یا تخریب آن، ضروری است.
  • ماده 221: در زمان تخریب طاق و پس از اینکه بخشی از طاق برداشته شد، قرار دادن الوارهای دارای ضخامت 5 سانتی متر و عرض 25 سانتی متر با تعداد کافی روی تیر آهن ها و یا تیرچه ها ضروری است تا کارگران بتوانند روی آن ها مستقر شوند و کار خودشان را انجام دهند.
  • ماده 222: در زمان تخریب طاق، برای جلوگیری از رفت و آمد کارگران، مسدود شدن طبقه زیرین آن به طول کامل ضروری است.

مواد تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان

تخریب و بر چیدن دیوارها

بخش پنجم - تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان

  • ماده 223: در صورت نیاز به استفاده از جرثقیل برای جابجایی تیرآهن ها و قطعات فولادی به سمت پایین، لازم است که تمامی آیین نامه های حفاظتی وسایل حمل و نقل، جابجایی متریال ها و اجسام در کارگاه ها رعایت شوند.
  • ماده 224: پس از تخریب و برداشتن طاق، در صورتی که نیاز به نصب جرثقیل ساختمانی روی تیر آهن باشد، لازم است که با کمک الوارها تمامی اطراف محل نصب جرثقیل به جز بخشی که برای حمل وسایل و مواد لازم، مورد استفاده قرار می گیرد پوشانده شوند.
  • ماده 225: در زمان پایین آوردن تیرآهن های بریده شده با کمک جرثقیل، برای حفظ تعادل و جلوگیری از لنگر بار، استفاده از طناب هدایت کننده ضروری است.
  • ماده 226: آویزان شدن کارگران به کابل دستگاه های بالابر و یا استقرار آن ها روی تیرآهن های در حال حمل مصالح کارگاهی، ممنوع است.
  •  ماده 227: در صورت نیاز به استفاده از جرثقیل برای حمل کپسول های اکسیژن و استیلن ها، استفاده از محفظه هایی که این کپسول ها به طور مطمئن روی آن ها مستقر شده اند، ضروری است.
  • ماده 228: برای جلوگیری از نوسانات آزاد تیرآهن ها پس از برش، لازم است که احتیاط های لازم قبل از برش تیرآهن ها مورد توجه قرار گیرند تا به شخص یا وسایل صدمه ای وارد نشود.
  • ماده 229: انتقال تیرآهن های بریده شده به سمت پایین باید با احتیاط و به صورت آهسته انجام شود. انداختن این تیرآهن ها از بالا به سمت پایین ممنوع است.
  • ماده 230: در صورت تخریب ساختمان بدون جرثقیل، لازم است که قبل از برداشت تیرآهن ها و ستون های طبقات مختلف، کف طبقات زیر آن ها با کمک الوارها پوشیده شوند.

بخش ششم - تخریب دودکش های بلند، برج ها و سازه های مشابه

  • ماده 231: تخریب شدن دودکش های بلند، برج ها و سازه های مشابه از طریق انفجار و واژگونی مجاز نیست. مگر اینکه قبلا آن محدوده محافظت شده باشد و محدود وسیعی را در اطراف آن در نظر گرفته باشیم.
  • ماده 232: در صورتی که نیاز به تخریب کردن سازه ها طبق ماده 231 به صورت دستی باشد، استفاده از داربست کارگاهی ضروری است.
  • ماده 233: با توجه به تخریب سازه ها از بالا به پایین، لازم است که سکوی داربست نیز به تدریج به سمت پایین بیاید. به طوری که محل استقرار کارگران پایین تر از نقطه بالای سازه باشد. اختلاف ارتفاع ذکر شده، باید حداقل 50 سانتی متر و حداکثر 150 سانتی متر باشد.
  • ماده 234: لازم است که کارگران در بالای سازه های مذکور استقرار پیدا نکنند.
  • ماده 235: لازم است که مصالح حاصل شده از تخریب سازه های مورد نظر از داخل به سمت پایین ریخته شوند. جهت جلوگیری از تجمع مصالح ساختمانی، لازم است که از دریچه‌ای در پایین تر قیمت سازه جهت تخلیه ایجاد گردد.
  • ماده 236: تخلیه تمامی مصالح در ماده ذکر شده باید پس از توقف کار تخریب انجام شود.

مواد تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان

مواد تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان

فصل ششم - گودبرداری و حفاری

بخش اول - عملیات مقدماتی گودبرداری و حفاری

  • ماده 238: انجام اقدامات زیر قبل از شروع عملیات گودبرداری و حفاری، ضروری است.

الف) بررسی کردن زمین مورد نظر از نظر استحکام

ب) شناسایی کردن تمامی تاسیسات زیرزمینی مانند کانال های فاضلاب، لوله کشی های آب، گاز، کابل های برق و تلفن و ... که می توانند در هنگام گودبرداری باعث ایجاد حادثه شوند، ضروری است. در صورت نیاز می توان ازقطع یا تغییر مسیر برای رفع این خطرات استفاده کرد.

د) خارج کردن موانع مختلف از جمله درخت، تخته سنگ و ... از زمین مورد نظر

ه) در صورت وجود خطر ریزش و کاهش پایداری دیوارها و ساختمان های مجاور ساختمان، لازم است که حتما این ساختمان ها با کمک نصب شمع، سپر و سازه های نگهبان ایمن شوند و سپس عملیات گودبرداری انجام شود.

بخش دوم - اصول کلی گودبرداری و حفاری

  • ماده 239: در صورتی که کارگران در کنار محدوده گودبرداری  حفاری مشغول به کار باشند، لازم است که اقدامات احتیاطی جهت حفظ ایمنی آن ها انجام شوند.
  • ماده 240: در صورتی که دیوارهای گودبرداری دارای عمق بیشتر از 120 سانتی متر باشد و احتمال ریزش وجود داشته باشد، لازم است که با کمک نصب شمع، سپر و مهارهای مختلف در جای خود محکم شوند. مگر اینکه شیب دیوارها کمتر از زاویه پایدار شیب خاکریزی باشد.
  • ماده 241: در صورت نیاز انجام عملیات گودبرداری و حفاری در مجاورت خطوط راه آهن، بزرگراه ها، مراکز بیمارستانی و ...، در نظر گرفتن احتیاطات لازم مانند نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب جهت پیشگیری از خطر ریزش ضروری است.
  • ماده 242: مصالح حاصل از گودبرداری و حفاری در کارگاه، می بایست در فاصله حداقل 0.5 متر از لبه گود قرار داده شوند. همچنین، قرار دادن این مصالح در پیاده روها و معابر عمومی که باعث جلوگیری از عبور و مرور می شود، ممنوع است.
  • ماده 243: لازم است که دیوارهای محل گودبرداری و حفاری در شرایط زیر حتما مورد بررسی قرار گیرند و در صورت وجود نقاط دارای خطر ریزش، نصب وسایل ایمنی و تقویت آن ها ضروری است.

الف) در صورت وقفه یک روزه یا بیشتر در کار

ب) انجام هر گونه عملیات انفجاری

ج) بعد از ریزش ناگهانی

د) بعد از صدمات اساسی ایجاد شده به مهارها

ه) بعد از یخبندان های شدید

و) بعد از بارش باران شدید

اصول کلی تخریب

آیین نامه های تخریب

  • ماده 244: در محدوده هایی که احتمال سقوط اشیاء به محل حفاری کارگاه وجود دارد، لازم است که حتما موانع حفاظتی مورد استفاده قرار گیرند تا آسیبی به کارگران وارد نشود. علاوه بر این، ضروری است که برای جلوگیری از سقوط کارگران و افراد عابرپیاده در محل حفاری شده، حصار کارگاهی یا نرده و وسایل کنترل مسیر در محدوده نصب شوند.
  • ماده 245: تامین روشنایی کافی در شب ها و در تمامی معابر و پیاده روهای اطراف محل گودبرداری ضروری است. همچنین، می توان از علائم هشداردهنده شبانه مانند تابلوهای شبرنگ و چراغ های احتیاط استفاده کرد. به صورتی که عابران و رانندگان متوجه خطر شوند.
  • ماده 246: قبل از اینکه ماشین آلات و وسایل سنگین مانند بیل مکانیکی، کامیون و ... برای انباشتن یا حمل مصالح ناشی از گودبرداری و حفاری قرار داده شوند، لازم است که شمع، سپرها، مهارهای لازم و ... جهت افزایش مقاومت استحکام نصب گردند.
  • ماده 247: در صورت استفاده از وسایل بالابر جهت حمل خاک و مواد ناشی از گودبرداری و حفاری، می توان از پایه های محکم و مطمئن استفاده کرد تا خاک و مواد مذکور از محفظه ایمن به سمت بالا آورده شوند.
  • ماده 248: تامین پایداری دیوار برای حفاظت از دیوار گودبرداری با کمک وسایل مهار لازم ضروری است.
  • ماده 248: در صورت استفاده از موتورهای احتراق داخلی در داخل گود، حتما باید گازهای ناشی از کار موتور از منطقه کار کارگران خارج شوند.
  • ماده 250: در صورتی که وضعیت گودبرداری محل به گونه ای است که روشنایی کافی با کمک نور طبیعی تامین نمی گردد، می توان از منابع نور مصنوعی جهت پیشگیری از حوادث ناشی از کار استفاده کرد.
  • ماده 251: اگر احتمال نشت و یا تجمع گازهای سمی و خطرناک وجود داشته باشد، لازم است که تدابیر فنی اتخاذ شوند و وسایل تهویه نیز برای ایجاد هوای تنفسی مناسب برای کارگران تامین شوند. در صورت تجمع آب، حتما باید کانال های تخلیه در محدوده کارگاه وجود داشته باشند.
  • ماده 252: در صورت نیاز به حفاری در زیر پیاده روها، لازم است که برای پیشگیری از خطر ریزش اقدامات احتیاطی ضروری از جمله نصب مهارهای مناسب (برای افزایش مقاومت) و نصب نرده، علائم هشدارهنده (برای افزایش امنیت) صورت گیرند.
  • ماده 253: در صورتی که عمق گود بیشتر از 1 متر است، نباید از یک کارگر برای کار استفاده کرد.
  • ماده 254: در صورت نیاز به حفاری با کمک بیل و کلنگ، لازم است که کارگران در فاصله از یکدیگر باشند.
  • ماده 255: در صورتی که عمق گودبرداری و محل حفاری بیشتر از 1 متر باشد، لازم است که به ازای حداکثر هر 30 متر طول یک نردبان گذاشته شود. لبه بالایی نردبان نیز باید در حدود 1 متر بالاتر از لبه شیار باشد.

عملیات مقدماتی گودبرداری و حفاری

عملیات مقدماتی گودبرداری و حفاری

بخش سوم – راه های ورود و خروج به محل گودبرداری و حفاری

  • ماده 256: جهت رفت و آمد مناسب کارگران به محل گودبرداری نیاز است که یک سری راه های ورودی و خروجی مناسب و ایمن در نظر گرفته شوند. در صورت بالا بودن عمق گود بیش از 6 متر، لازم است که به ازای هر 6 متر یک سکو یا پاگرد برای نردبان ها، پله ها و راه های شیب دار استفاده شود. همچنین، لازم است که این سکوها، پاگردها و راه های شیب دار و پله ها با کمک نرده های مناسب محافظت گردند.
  • ماده 257: لازم است که عرض معابر و راه های شیب دار برای عبور وسایل نقلیه حداقل 4 متر باشد. همچنین، لازم است که طرفین معابر موانع مناسبی نصب شوند. کمتر بودن قطر حفاظ چوبی از 20 سانتی متر جایز نیست.
  • ماده 258: در محدوده گودبرداری و حفاری کارگاهی، لازم است که یک نفر نگهبان برای نظارت روی ورود و خروج کامیون ها، ماشین آلات سنگین و ... وجود داشته باشد. این نگهبان مسئول هشدار دادن به کارگران جهت جلوگیری از خطرات نیز هست
  • ماده 259: برای ساخت راه های شیب دار و معابری که روی زمین های سخت هستند و بدون استفاده از تخته های چوبی، نیاز است که حتما به عدم ناهمواری در آن ها توجه داشته باشید.
  • ماده 260: افرادی که در حال انجام عملیات حفاری و گودبرداری هستند، باید دارای تجربه کافی باشد و افراد دارای صلاحیت نیز بر کار آن ها نظارت کنند.

قوانین و مقررات عملیات مقدماتی گودبرداری و حفاری

قوانین و مقررات عملیات مقدماتی گودبرداری و حفاری

بخش چهارم - حفر چاه های آب و فاضلاب با وسایل دستی

  • ماده 261: لازم است که تمامی پیمانکاران چاه کن دارای وسایل و ابزار مناسب، بدون نقص و سالم باشند. استفاده از وسایل حفاظت فردی مطابق با آیین نامه حفاظتی چاه های دستی و آیین نامه وسایل حفاظت فرعی، ضروری است. کمربند ایمنی، چکمه های پلاستیکی، کلاه های ایمنی و پمپ های هوادهی از جمله این وسایل هستند.
  • ماده 262: افرادی در حال کار برای حفر چاه های آب و فاضلاب هستند، باید تجربه کافی برای این کار داشته باشند. همچنین، پیمانکاران دارای صلاحیت نیز باید بر کار آن ها نظارت کنند.
  • ماده 263: محل حفر چاه با موقعیت چاه های فاضلاب قدیمی و فاصله چاه جدید با چاه قدیم، باید مناسب باشد تا احتمال ریزش و مرتبط شدن دو چاه وجود نداشته باشد. در صورت عدم امکان انجام این کار، لازم است که قبل از شروع گودبرداری و حفاری، تخلیه فاضلاب های قدیمی و پر کردن آن ها با مصالح مناسب انجام شود.
  • ماده 264: لازم است که برای هر بار ورود به مقنی چاه، از عدم وجود گازهای سمی و وجود اکسیژن کافی اطمینان حاصل شود.
  • ماده 265: جهت پیشگیری از خطرات و عوارض ناشی از کمبود اکسیژن و یا وجود گازهای زیان آور و مضر، باید با کمک پمپ هوا چاه تخلیه شود. در صورتی که انجام این کار غیرممکن یا ناکافی باشد، لازم است که کارگر مقنی از ماسک تنفسی با لوله های خرطومی و یا حاوی هوای فشرده استفاده کند.
  • ماده 266: بستن طناب نجات و کمربند ایمنی برای مقنی قبل از ورود به چاه الزامی است. همچنین، لازم است که انتهای آزاد طناب نجات در بالای چاه و در نقطه مشخصی ثابت شود.
  • ماده 267: پس از اتمام کار روزانه در کارگاه، لازم است که دهانه چاه با کمک صفحات محکم به شکل مناسبت و ایمنی پوشانده و علائم هشداردهنده در محل نصب شوند.
  •  ماده 268: لازم است که دهانه چاه با عمق 1.5 متر با کمک آجر و ملات سیمان، طوقه چینی شود. در زمان اتمام عملیات نیز لازم است به گونه‌ای مسدود شود که مقاومت کافی در برابر بارهای وارده و عوامل جوی نیز وجود داشته باشد. در صورت ریختن خاک های دستی روی زمین ها، لازم است که عمل طوقه چینی پس از برداشتن این خاک انجام شود.
  • ماده 269: لازم است که لوله های فاضلاب با کمک گلدان ها به چاه متصل شوند. این گلدان ها باید دارای مقاومت کافی باشند. همچنین، نحوه استقرار آن ها نیز باید به گونه‌ای باشد که امکان ریزش آب و فاضلاب به دیوارها وجود نداشته باشد.
  • ماده 270: لازم است که درب چاه ها دارای قفل و بست مناسبی باشد.
  • ماده 271: مشخص بودن محل چاه در نقشه نهایی ضروری است. پس از اتمام کار عملیات ساختمانی، لازم است که روی محل احداث یا پوشش دهانه چاه، علائم هشداردهنده مشخص نصب شوند.
  • ماده 273: در صورتی که عملیات حفر چاه با کمک وسایل دستی انجام شود، لازم است که قوانین مربوط به آیین نامه حفر چاه های دستی نیز رعایت شوند.

ساخت و برپا نمودن اسکلت های فلزی و بتنی

حفر چاه های آب و فاضلاب با وسایل دستی

فصل هفتم - ساخت و برپا نمودن اسکلت های فلزی و بتنی

  • ماده 274: جدا کردن کابل نگهداری جرثقیل از اسکلت فلزی قبل از برپا کردن اسکلت فلزی و یا نصب ستون ها و تیرها و جوشکاری های لازم و عدم نصب حداقل نصف پیچ و مهره ها، امکان پذیر نیست.
  • ماده 275: پیچ و مهره یا جوشکاری تیرآهن های زیرینی که روی تیرآهن های دیگر نصب می شوند، ضروری است.
  • ماده 276: جهت بالا بردن تیرهای آهن و اجزای سازه فلزی، استفاده از زنجیر مجاز نیست. بلکه لازم است که کابل های فلزی یا طناب های محکوم مناسب با ضرایب اطمینان درج شده در آیین نامه، استفاده شود.